99 yıl önce kurulan cumhuriyetin kuruluş belgeleri günümüze ışık tutuyor.

Türkiye Cumhuriyeti’nin 99. Yıldönümü…
Nasıl yaratıldığını hepimiz biliyoruz; Murad Berdykci hukuk boyutunu yazdı.
Bardakçı’nın koleksiyon arşivinden elde ettiği belgeler ve bu belgelerin hikayesi…
Meclis’in 29 Ekim 1923 tarihinde Anayasa’da yaptığı değişiklikleri içeren ve Meclis yazmanları tarafından yazılan sayfa. Bu metin, Cumhuriyet Bildirgesi’nin (Parlamento Arşivi) ilk resmi belgesidir.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Cumhuriyetin ilanını kamuoyuna duyurmak için Müftülüğe gönderdiği telgraflardan biri (Cumhuriyet Arşivi, 051-0-8-65-35-1).
anayasayı değiştir
Şimdi Cumhuriyet Beyannamesi’nin hukuki boyutunu ve belgenin önemini anlatayım: “Cumhuriyet, 1921 Anayasası’nın altı maddesini değiştirmek maksadıyla Büyük Millet Meclisi’ndeki El-Esai Hukuk Komisyonu, yani Anayasa Komisyonu tarafından hazırlanan bir kanun tasarısını 43. oturumda anayasa değişikliği ile kabul etmiştir. 29 Ekim 1923 Pazartesi günü meclis toplandı. Anayasa’nın birinci maddesinde “Türkiye’de yönetim şekli ‘Cumhuriyet’, devletin dini İslam, resmi dili ise İslam’dır. Türk.” Cumhurbaşkanlığı, Başbakan ve Hükümet.
Oylamanın ardından hemen cumhurbaşkanı seçimi başladı ve Mustafa Kemal Paşa cumhurbaşkanı seçildi.
Komite yetkisi
29 Ekim 1923 Pazartesi günü yapılan meclisin 43. toplantısında görüşülerek kabul edilen tasarıyı hazırlayan anayasa komisyonu; İzmir Milletvekili Yunus Nadi (Abalıoğlu) Bey, Gelibolu Milletvekili Celal Nuri (ileri), Dersim Milletvekili Feridun Fikri (düşünme), Konya Refik Milletvekili (Koraltan), İzmit Milletvekili İbrahim Surya (Yiğit), Muş Milletvekili İlyas Sami Bey ve Antalya Milletvekili başkanlığında Haja’nın (kaplan) başından oluşur.
Celal Nuri Bey’in bugün dernek başkanına yazdığı heyet mektubu Türkçe olarak şöyleydi:
Milletimizi refaha ve saadete kavuşturan ve Allah’ın empoze ettiği tam bağımsızlığa kavuşan savaşta millî egemenlik ilkesi kesinlikle kabul edilmiş ve daima takip edilmiştir. Necip Türk milleti için bu yöntemin ne kadar büyük bir başarı sağladığı ortadadır. Egemenlik kayıtsız şartsız millete ait olduğundan ve yönetim şekli milletin kaderini bizzat ve etkin bir şekilde yönetme ilkesine bağlı olduğundan, saltanatı kalıcı olarak ortadan kaldıran bu kelime kullanılmış ve Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun özel kanunu şuydu: Türk devletinin şekli cumhuriyet hükümeti olmalı, madde madde açıklama hukuk ve uygulama açısından uygun görülmüştür.
Cumhuriyetin kurulmasından sonra bu cumhuriyeti temsil eden cumhurbaşkanlığı makamını kurması doğaldır.
Ayrıca hükümeti kuracak olan Başbakanın Cumhurbaşkanı tarafından atanması da sorumluluğun belirlenmesinde öncelikli görevlerden biridir.
Bu nedenle devletin mevcut şeklini tespit etmek için Anayasanın birinci, üçüncü, sekizinci ve dokuzuncu maddeleri değiştirilerek bu hususa açıklık getirilmiş ve devletimizin dininin ve dilinin devlete bağlı olduğunu belirten özel bir madde eklenmiştir. İslâm. Türkçe.
Yukarıda sayılan maddelerin kanunlaşması için Kurul’dan ivedilikle teklif edilmesini, teklif edilmesini ve müzakere edilmesini rica ederiz.”
Bu vekalete uygun olarak hazırlanan yasa tasarısının 29 Ekim günü saat 20.00’de Meclis’ten geçmesiyle Türkiye’de Cumhuriyet ilan edilmiş oldu.
Cumhuriyetin ilan edildiği Ankara’daki ilk meclis binası.
“Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı (Genel Sekreterlik) “Kavanin Müdürlüğü (Kanunlar)” antetli kağıdında yazılı olan “Teşkilât Kanunu – Esasiye”nin bazı hükümlerinde değişiklik yapan kanun şöyle:
Madde Bir: Ulusun Egemenliği. Yönetim yöntemi, insanların kişisel olarak ve aktif olarak kendi kaderlerini yönetmeleri gerçeğine dayanmaktadır. Türkiye devletinin yönetim şekli cumhuriyettir.
Madde İki: Türk devletinin dini İslam’dır. Resmi dili Türkçedir.
Üçüncü Madde: Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından yönetilir. Meclis, hükümetin kıstığı idari işleri (ayrı bölümlere ayırdığı idari işleri) yürütme vekilleri aracılığıyla yönetir.
Dördüncü Madde: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından ve seçim (seçim) süresi için üyeleri arasından atanır (seçilir). Cumhurbaşkanlığı görevi yeni cumhurbaşkanının seçimine kadar devam eder. Yeniden görevlendirmeye (seçim) izin verilir.
Madde 5: Türkiye Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Bu sıfatla, uygun gördüğü şekilde yönetim kuruluna ve vekile başkanlık eder.
Altıncı Madde: Başbakan, cumhurbaşkanı tarafından ve meclis üyeleri arasından (konsey üyeleri arasından seçilir) atanır. Diğer milletvekilleri Meclis üyeleri arasından Başbakan tarafından atandıktan sonra, Genel Kurul (tümü) Cumhurbaşkanının onayına sunulmak üzere Meclis’e getirilir. Yönetim kurulu iyi değilse (çalışma süresi içinde) durum onaylanır ve toplantıya ara verilir (toplantıya alınır).
18 Rebiülevvel 1342 ve 29 Teşrinievvel (Ekim) 1339 (1923)”.
Müftü atandı
Meselenin özü, konseyin yeni bir devlet yaratmaya değil, mevcut yönetimin adını vermeye karar vermesiydi …
Ankara’da cumhuriyetin ilanı 101 top selamı ile kutlanırken, kararın ülke genelinde ilan edilmesi görevi de müftülüklere verildi. Ufuk ve Şeriat Bakanlığı’nın talimatıyla Türkiye’deki tüm müftülüklere telgraflar gönderen Diyanet İşleri Başkanlığı, müftülerden artık Cumhuriyet tarafından yönetileceğimizi kamuoyuna duyurmalarını istedi.
Bu sayfada, Meclisin 29 Ekim 1923 tarihinde Anayasa’da yaptığı değişiklikleri içeren, Meclis yazmanları tarafından yazılan asıl metin, Cumhuriyetin ilanının ilk resmi belgesidir.
1920’de açılan ilk dernek, okul için bu ahşap sıra üzerinde çalıştı.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın